AFRİKA MENEKŞESİ (Saintpaulia)

Afrika menekşesi yılın hemen her döneminde açan çekici ve gösterişli çiçekleri,en dar mekanlarda bile yer bulabilen ufak yapısıyla en popüler salon bitkilerinin başında gelir. İlk olarak 1892'de doğu Afrikada keşfedildi. Ticari anlamda 1920'lerde Almanya'da gösterime sunuldu. O günden beri şaşılacak kadar çok çeşidi üretildi.

Beyazdan,pembe ve morun her tonunu taşıyan renk skalası,ebruli,çizgili veya düz renk,yalınkat,yarım, tam katmerli,hatta kenarları fırfırlı çiçekleri,aynı şekilde farklı renk ve büyüklükteki yapraklarıyla bu sayı binlerle ifade edilebilir.

Kurallara uyulduğu takdirde yetiştirilmesi oldukça kolay ve memnun edicidir. Sabit ısı,dikkatli sulama,yüksek nem,iyi ışık ve düzenli besleme başarının anahtarıdır.

ISI: Kışın 15-16 derecenin altına düşmemeli,cereyan ve ani ısı değişikliklerinden kaçınılmalıdır.

IŞIK: Işığı sever,kışın güney ve doğu, yazın sabah veya akşam güneşini gören bir pencere önü idealdir. Direkt güneş ışığından, özellikle öğle güneşinden  sakının.

SULAMA: Toprağı kurumaya başlayınca ve daima ılık suyla sulayın. Yapraklarına su değdirmeyin. Ayda bir defa büyük bir kaba su doldurup saksıları içine yerleştirin. Suyun seviyesi saksıların altında olsun. Bir saat kadar bekletip  çıkarın.

NEM: Yüksek nem şarttır.Her gün çok ince bir püskürteçle su püskürterek  nemlendirin.(direk yapraklara değil, civarına püskürtmek gerekir) . Bu sırada bitkiyi güneşten uzak tutun.

Solmuş çiçek ve yaprakları saplarıyla beraber derhal koparın. Gerekirse saksısını ilkbaharda değiştirin. Bol çiçek alabilmek için saksıda çok fazla kök olmamasına dikkat edin. Kök ayrıçları veya yaprağından kolayca üretebilirsiniz.Yaprağı yarısına kadar toprağa daldırın ve çok fazla sulayarak çürütmemeğe dikkat edin. Uygun bir sıvı gübreyle,üzerindeki talimata uyarak düzenli besleyin.

Fazla büyük saksı,  çok sık saksı değişimi, az ışık veya besin eksikliği çiçeklenmeyi engelleyebilir.

Not: Yaz aylarında menekşelerimi açık balkonda gölge ve kuytu bir yere yerleştiriyorum. Çiçek verimi son derece artıyor.
 
 
ÇİÇEKLİ BEGONYALAR

Çiçekli begonyalar çok geniş bir aileye sahiptir. Öyle ki bu sayı binlerle ifade edilebilir. Kalıcı olanların yanı sıra soğanlı veya köklü geçici begonyalar da vardır. Hemen her renkte  açarlar. Özellikle soğanlıların çiçekleri son derece gösterişlidir. Bazıları kase büyüklüğünde gül biçimi katmerli çiçeklere sahiptir. Soğanlar ilkbaharda  dikilir. Sonbaharda bitki kuruduktan sonra kuru toprak içinde saklanır. Bu tür balkon ve bahçeye de dikilebilir. Köklü olan geçici bir tür de kışın açar.

Kalıcı begonyaları hepimiz iyi tanırız. Hemen her evde yetişen iri damla biçimi,genelde benekli yaprakları,salkımlar halinde pembe veya kırmızı çiçekleri olan kalıcı begonyalar metrelerce boylanabilirler.

ÖZELLİKLERİ:

ISI: Oda sıcaklığı idealdir.Kışın 15 derecenin altında bulundurmayın.

IŞIK: Direkt günışığından uzak aydınlık bir köşe,kışın biraz güneş iyi gelir.

SULAMA: Çiçek zamanı bolca sulanır. Kalıcılarda kışın suyu azaltın.

NEM: Çevresini nemlendirin ancak asla yapraklarını ıslatmayın.

Kalıcılarda gerekirse ilkbaharda saksı değiştirin. Köklü olan geçiciler çiçekleri geçtikten sonra bozulurlar. Soğanları ise yeniden dikebilirsiniz.
 
 

KALANŞO  (Kalanchoe)

Bakımı kolay,gösterişli ama az yer kaplayan bir bitki istiyorsanız kalanşo'yu seçebilirsiniz. Demetler halindeki uzun ömürlü çiçekleri kırmızı,pembe,sarı veya beyaz renklerde açar. Etli ve parlak yaprakları bitki çiçeksizken bile dekoratif bir manzara arz eder. Sonbahardan yaz başlarına kadar çiçek açar. Çiçeği bittikten sonra bitkinin uç kısımlarını hafifçe budayın. Yazın dışarıda gölge bir yere koyabilirsiniz.

ÖZELLİKLERİ:

ISI: Oda sıcaklığı idealdir.kışın 10-12 dereceye dayanır.

IŞIK: Kış aylarında  güneş gören bir yerde, yazın gölgede bulundurun.

SULAMA: Bolca sulayın. İki sulama arasında toprak yüzeyinin kurumasına izin verin.

NEM: Gerek duymaz.

Her yıl çiçeği bittikten sonra saksı değiştirin. Çelikle kolayca çoğalır. Kestiğiniz dalları dikmeden önce bir kaç gün bekletin.Tutuncaya kadar çok az sulayın.
 
 
YILBAŞI ÇİÇEĞİ (Christmas cactus)

Çoğu zaman çiçekçiden hevesle alınan yılbaşı çiçeği ertesi yıl ne yazık ki açmaz. Kolay yetişen bir çiçek olmakla birlikte bazı istekleri vardır. Dinlenme periyotlarına ihtiyaç duyar.

Öncelikle mümkünse yazın dışarı çıkarın,yarı gölge bir yere yerleştirin. Eylül -ekim aylarında serin bir yere alın ve suyunu iyice azaltın. Kasım başında asıl yerine alın ve sulamayı artırın.  Sulama suyuna az miktarda besin ekleyebilirsiniz. Tomurcuktayken kesinlikle yerinden oynatmayın. Çiçekleri bittikten sonra sulamayı tekrar azaltın. Bu şekilde her yıl bol çiçek açacaktır.

ÖZELLİKLERİ:

ISI: Yılbaşı çiçeğinden bol çiçek alabilmek için daima serin ortamda bulundurmak gerekir.(12-15 c.) Oda ısısında tomurcuk sayısı çok az, çiçek ömrü ise kısa olur. (Yılbaşı çiçeklerimi ışık alan, kapalı, fakat ısıtılmayan balkonda tutuyorum. Kasım-nisan arasında sürekli ve çok bol çiçek açıyorlar. Odaya getirdiğim bitkilerin çiçekleri ise bir hafta içinde sona eriyor.)

IŞIK: Direkt güneş görmeyen aydınlık bir yer iyidir.

SULAMA:  Çiçekteyken ve yazın düzenli sulayın. Dinlenme zamanı suyu iyice azaltın.

NEM: Yapraklarına sık sık su püskürtün.

Gerekirse her yıl ilkbaharda saksı değişebilirsiniz. Yapraklarından kolayca yetişir. Bir parça yaprak kesin. Birkaç gün dışarıda soldurduktan sonra dikin.
 
 
GLOKSİNYA  (Gloxinia)

Yaz aylarında açan Gloxinia son zamanlarda çiçekçilerde sık rastlanan bir çiçek oldu. Afrika menekşesi ile akraba olan bu çiçek ev şartlarında kolaylıkla yetişir. Satın alırken çok miktarda açılmamış goncası olmasına dikkat edilirse çiçekli zamanı iki ay sürer.

ÖZELLİKLERİ:

IŞIK: Direkt günışığından uzak aydınlık bir yer idealdir.

ISI: En az 15-16 c.olmalıdır.Hava akımı zarar verir.

SULAMA: Toprağı daima nemli olmalı ama aşırı sulamadan kaçınılmalıdır. Çiçek ve yapraklara su değmemesi için ince emzikli bir kapla sulanır. Su ılık olmalıdır.

NEM: Şarttır. Saksının tabağı biraz geniş olup, içine çakıl taşları konur. Saksı taşların üzerine yerleştirilir. Tabağa bir miktar su konur. Buharlaşan su bitkiyi nemli tutar.

Bitkinin çiçekleri geçtikten sonra sulama azaltılır. Yaprakları sararınca saksı serince bir yerde saklanır. İlkbaharda etli kökler dikkatle çıkarılıp,taze humuslu toprakla yeniden dikilir. Köklerin çukur olan üst kısmı yukarıya gelmelidir. Ilık ve aydınlık bir yere yerleştirilir. Yapraklar çıkıncaya kadar pek sulanmaz. Daha sonra yukarıda anlatıldığı gibi bakılır.
 
 

ÇANTA ÇİÇEĞİ  (Calceolaria)

Çiçeklerinin garip biçimi ve ilginç renkleriyle her zaman ilgi çekmiştir. Çanta çiçeği çok naziktir.  Güneş,sıcak ve hava akımı ona zarar verir. Sabit ısılı ve serin yerde güzel yetişir.Aydınlık bir yere yerleştirilir ve uzaktan su püskürtülerek sık sık nemlendirilir. Çanta çiçeğini evde üretmek zordur. Yetişmiş olarak alınır ve açmış çiçeği az tomurcuğu bol olanlar tercih edilir. Bitki çiçekleri geçtikten sonra saklanmaz.

 
SİNERALYA   (Cineraria)

Kış sonlarında çiçekçi vitrinlerini dolduran sineralyalar gerçekten güzel bir hediye olabilir.Kalp şeklinde zarif ve nazik yaprakları vardır. Çarpıcı renklerdeki çiçekleri demetler halinde açar. Sineralya sıcağı hiç sevmez. Oda ısısında çiçekleri 1-2 hafta zor dayanır. Oysa serince bir yerde 4-6 hafta sürer. Susuz bırakılmamalı,toprağı daima nemli olmalıdır. Günışığından uzak aydınlık bir yer idealdir. Sineralya alırken açmış çiçeği az ve bol tomurcuklu olmasına dikkat edilir. Bitki çiçekleri geçtikten sonra saklanmaz. Mevsimi gelince yeniden satın alınır.
 
 

ANTHURİUM

Anthurium pahalı ancak bulunduğu yere bambaşka bir hava veren bir çiçektir. Değerli bir kesme çiçek olarak çok kullanılır. Bitkinin hem çiçekleri hem de yaprakları son derece dekoratiftir. Çiçek zamanı oldukça uzun sürer.

ÖZELLİKLERİ:

ISI: Oda ısısı idealdir. Kışın ısı en az 15 c. Olmalıdır.

IŞIK: Kışın bol aydınlık ister. Yaz aylarında güneşten korunmalıdır

SULAMA: Birkaç günde bir az su verilerek toprağı daima nemli olması sağlanır.

NEM: yapraklarına her gün su püskürtülür.

Saksısı  2 yılda bir değiştirilir. Saksı değişirken köklerinden ayrılıp dikilerek çoğaltılır.

MUM ÇİÇEĞİ  (Hoya)

Mum çiçeği büyükannelerimiz zamanından beri evlerimizin baş tacı çiçeklerindendi. Ancak şimdilerde pek yetiştirilmiyor. Adeta unutulmaya yüz tuttu. Halbuki dayanıklı koyu yeşil yaprakları,mumdan yapılmış hissini veren nefis kokulu zarif çiçekleriyle gayet dekoratif ve kolay yetişen bir bitkidir. Sarmaşık cinsinden olduğu için çubuklarla desteklemek gerekir. Askılı bir saksıya ekilirse buna gerek kalmaz. Mum çiçeği birkaç kurala uyulursa ilkbahardan yaz sonuna kadar açabilir. Bitki tomurcuktayken yerini değiştirmeyin,solmuş çiçekleri koparmayın ve kaçınılmaz hale gelmeden saksı değiştirmeyin.

ÖZELLİKLERİ:

ISI: Oda sıcaklığı idealdir.Kışın 12 -15 dereceye dayanabilir.hatta biraz serinlikten hoşlanır.

IŞIK: Işığı sever .Pencereye yakın yerleştirin.Biraz güneş faydalıdır.

SULAMA: Çiçek zamanı düzenli sulayın.Kışın iyice azaltın.

NEM: Yapraklarına düzenli olarak su püskürtün.Yalnız çiçek zamanı ara verin.

 Kökleri topraktan dışarı çıkmaya başlarsa ancak o zaman saksı değiştirin.Bunu ilkbaharda yapın.

İlkbaharda olgun dallarından çelik alın,dikin. Kolayca köklenecektir.
 
 
ATATÜRK  ÇİÇEĞİ (Poinsettia)

Kış aylarının kesinlikle en gösterişli bitkisi Atatürk çiçeğidir. İpeksi,muhteşem renkli çiçekleri aslında yaprakların çiçeğe dönüşmüş halidir. Renk tonları krem,pembe ve kırmızı olabilir.

Çiçekli aldığımız Atatürk çiçeği genelde ertesi yıl açmaz. Bunu sağlamak için çiçekleri geçtikten sonra 10 cm. den yukarısını budayın. Serin ve gölgeli bir yerde mayısa kadar sulamadan bırakın. Mayıs ayında saksı değiştirin. Eski toprağının bir kısmını alın. Düzenli sulayın ve besleyin. Eylül ayından itibaren günde 14 saat karanlıkta kalmasını sağlayın. Akşam bitkinin üzerine ince siyah bir naylon örtün,sabah kaldırın. İki ay devam edin. Çiçeğiniz yılbaşında açacaktır. Bu kadar uğraşmak istemiyorsanız her yıl yeni bitki alın.

ÖZELLİKLERİ:

ISI: Çiçek zamanı oda ısısı idealdir.

IŞIK: Kışın bol ışık ister.Yazın yarı gölgede durmalıdır.

SULAMA: Gelişme döneminde düzenli sulayın.

NEM: Çiçek zamanı her gün su püskürtün.
 
 

BROMELİADLAR

Son yılların en moda salon bitkilerinden bir kısmı Bromeliad ailesine aittir (Guzmania,Aechmea,Vresia gibi). Bu bitki grubu tabii olarak tropik ormanlarda yetişir. İki gruba ayırmak gerekirse:

Epiyfit(Ağaç üstlerinde yetiştiği halde asalak olmayan bitkiler)

Bu bitkiler besinlerinin çoğunu havadaki nemle karşıladıkları için toprağa ihtiyaç duymazlar.

Terrestial (yerde yetişen bromeliad türleri)

Bu türler her ne kadar yerde yetişse de topraktan ziyade yosun ve yaprak çürüntüsü gibi karışımlarda büyür. En tanınmış üyesi bildiğimiz ananastır.

Bromeliad türleri saksıda yetiştirilirken, sıradan torf yerine turba yosunu veya hindistan cevizi lifleri gibi hafif malzemeler kullanılmalıdır (Bahçe  merkezlerinde bulunur). Saksı seçerken bitkilerin iriliğine nazaran küçük saksılar kullanılır.

Farklı renk ve biçimlerde,rozet şeklinde büyüyen yaprakları, çok dayanıklı ve gösterişli çiçekleriyle özellikle modern dekorasyonların canlı bir parçası olabilirler.

Bakımları oldukça kolaydır. Dikkat edilmesi gereken nokta bitkinin nem ihtiyacının muntazam karşılanmasıdır. Ayrıca fazla soğuk zarar verebilir. Çiçek vermesi için ısı 20 c.  veya daha yüksek olmalıdır. Bu bitkiler kuru ağaç dalı üzerinde de yetiştirilebilir. Bir kaç çatallı bir ağaç dalı bir saksının içine yerleştirilir. İri taş parçaları, ve alçı türü bir malzeme ile sabitlenir. Henüz fazla büyümemiş bromeliad türleri saksıdan çıkarılıp kökü yosunla sarılır. Plastik kaplı incecik tellerle ağacın dirsek yerlerine sıkıca bağlanır. Yosun her hafta püskürteçle nemlendirilir. Ortası huni şeklinde olan bitkilerde ise buraya  su doldurulur. Yapraklara her gün su sıkılır. Mutlaka iyi  su kullanılmalıdır.

Hava bitkisi diye adlandırılan  bazı cinsleri ağaç kabuğu yahut cam veya tahtadan yapılmış dekoratif bir kaba yerleştirilir. Hatta yapıştırılır. Arada bir nemlendirmenin dışında hiç sulanmadan büyür ve çiçek açar. Son derece sıradışı manzaraları vardır. 

 
GUZMANYA (Guzmania)

Guzmanya,ananas bitkisinin de içinde bulunduğu bir bitki ailesinin en tanınmış üyesidir.  (Bromeliads) Daha çok uzun ömürlü ve gösterişli çiçeği için yetiştirilir.

ÖZELLİKLERİ:

ISI: Sıcağı sevmekle birlikte 10 dereceye dayanabilir.

IŞIK: Direkt günışığından uzak aydınlık bir yer idealdir.Bol ışık almalıdır.

SULAMA:Toprağı kurudukça düzenli su verilir. Aşırı su çürütebilir.

NEM: Çok önemlidir. Yapraklarına her gün su püskürtün.
 
 
EKMEA  (Aechmea)

Aechmea tropik görünüşüyle salonlara çok yakışır. Kalın etli yaprakları 50-60 cm uzar. Kenarları hafifçe tırtıklı,renkleri kırmızı,yeşil veya enine çizgili olabilir. Yaprakların tam ortasından çıkan çiçeği uzun ömürlüdür. Tomurcuğu yaz başlarında görünmekle beraber seralardan kış aylarında bile açmış olarak alabilirsiniz. Pembe veya kırmızı tonlarındaki çiçek aylarca dayanır.

Aechmea'nın önemli bir özelliği  mobilya boyalarından buharlaşan Formaldehit isimli zehirli maddeyi emerek evin havasını temizlemesidir. Bakımı kolaydır.

ÖZELLİKLERİ:

IŞIK: Direkt günışığı almayan aydınlık bir mekan idealdir.

ISI: Sıcağı çok sever.Bir miktar serinliğe dayanabilirse de (12c.), güzel çiçek açabilmesi için sıcak ortam şarttır.

SULAMA: Düzenli sulanır. İki sulama arasında toprak yüzeyi hafifçe kurumalıdır. Bitkinin ortasındaki çukur kısma su dolmamasına dikkat edilmelidir. Ilık ve dinlenmiş su verilir.

NEM: Özellikle yaz aylarında ara sıra nemlendirilir.

Bitkinin toprağı hafif ve drenajı iyi olmalıdır. Aksi halde bitki çürüyebilir. Yanından çıkan yavrulardan çoğaltılır.
 
 
GARDENYA (Gardenia)

Parlak yeşil yaprakları mis kokulu beyaz çiçekleriyle gardenya çiçekli ev bitkilerinin  en  güzelidir. Ancak bir o kadar da nazlıdır. Çok dikkatli bir bakım gerektirir. Boyu 45 cm., çiçekleri tam veya yarım katmerli olabilir.

 ÖZELLİKLERİ:

ISI: Çiçek açabilmesi için ısı en az geceleri 15-18, gündüzleri ise 21-23 derece olmalıdır.

IŞIK: Bol ışık alan bir yer idealdir. Pencereye yakın konur. Yalnız gün ortasındaki kuvvetli güneşten korumalıdır.

SULAMA: Toprağı daima nemli olmalıdır. Yazın bol ve düzenli sulanır. Kış aylarında sulama biraz azaltılır. Daima yumuşak ve ılık su verilir. Suyuna arada bir sıvı gübre katılır.

NEM: Her gün ılık su püskürtülür.

 Çiçek dökmesinin ana sebebi susuzluk, nem eksikliği ve serin ortamdır. Ayrıca bazen böcekler de bitkiye musallat olabilir.Bu durumda haftada bir ilaçlanır. Yaz aylarında açık havada, direkt güneş almayan bir yerde  bulundurmak çok iyidir. Gardenya iyi bakılırsa yaz-kış açar. Saksısı ancak 2-3 yılda bir değiştirilir.
 
 

ONBİRAY ÇİÇEĞİ  (Primrose)

Bu çiçek ismine yakışır şekilde kış boyunca ve yaz ortalarına kadar uzayan bir çiçeklenme devresine sahiptir. Tam olarak bir iç mekan bitkisi denemez. Bazen oda ısısı fazla gelebilir. Kışın camekanlı balkonda, yazın ise dışarıda çok güzel gelişir. Ancak yaz aylarında gölgeli bir yerde durmalıdır. Onbiray çiçeği humuslu toprağı sever.

ÖZELLİKLERİ:

ISI: Serinlikten hoşlanır.Kışın 15 derece idealdir.

IŞIK: Kış aylarında direkt günışığından uzak aydınlık bir yerde yazın ise gölgede bulundurulur.

SULAMA: Çiçekli iken düzenli sulanmalıdır. Çiçekleri geçince su azaltılır.

NEM: Nem şarttır. İç mekanda duruyorsa saksının altındaki tabağa çakıl taşları yerleştirin ve tabakta sürekli su bulundurun. Su seviyesi saksı tabanından aşağıda  olsun. Böylece bitki çürüme tehlikesi olmadan buharlaşma yoluyla yeterli nemi alacaktır.

Sonbaharda sararmış yaprakları temizlenir ve suyu arttırılır. Sıvı gübreyle beslenmeye başlanır. Bir süre sonra yeniden tomurcuklar belirir. Solmuş çiçekleri hemen koparılmaz. Çoğu zaman bu çiçek saplarından yeni tomurcuklar çıkar. Onbiray çiçeği zehirli bir bitkidir. Allerji yapabilir.

 
 
SPATHİPHYLLUM

Egzotik görünüşlü Spathiphyllum çiçekli salon bitkileri sevenler için uygun bir seçimdir. Nemli ve sıcak ortamı sever.Ev şartlarında kolay yetişir.İlk ve sonbaharda olmak üzere iki kez çiçek açar. Parlak yaprakları direkt topraktan çıkar. Bitkiyi soğuk hava akımlarından korumalıdır.

ÖZELLİKLERİ:

ISI: Sıcağı sever. Kış aylarında ısı en az 15 c. olmalıdır.

IŞIK: Yazın yarı gölge, kış aylarında ise daha aydınlık bir yer uygundur.

SULAMA: Toprağı daima nemli olmalıdır (Islak değil) Kışın daha az sulanır.

NEM: Yapraklarına her gün su püskürtülmelidir.

Her yıl ilkbaharda saksı değiştirilir. Değişim sırasında ayrılan köklü yapraklardan çoğaltılabilir.
 
 

KASIMPATI (Chrysanthemum)

Kasımpatı genelde dış mekan bitkisi olarak bilinir. Ancak saksıda yetişen cüce türleri geçici de olsa ev bitkisi olarak rahatlıkla kullanılabilir. Bitki sonbaharda tomurcuklu olarak alınır. Serince ve aydınlık bir cam önüne yerleştirilir. Çiçekleri geçtikten sonra bitki atılır veya baharda bahçeye ekilebilir. Bitki boyu suni olarak cüceleştirildiği için ertesi yıl tabii haline dönecektir. Bu yüzden ev için her yıl yeni bitki almalıdır.

ÖZELLİKLERİ:

ISI: Serinlikten hoşlanır. 15 derece idealdir.

IŞIK: Aydınlık bir yerde bulundurulur. Öğle güneşinden korumalıdır.

SULAMA: Toprağı daima nemli olmalıdır. Haftada bir kaç kez su verilir.

NEM: Ara sıra yapraklarına su püskürtülür.

Çiçekleri geçtikten sonra serin bir yere alınır. Yaprakları solunca bitki budanır. Baharda bahçeye dikilebilir.